ΓΙΩΡΓΟΣ ΤΣΑΚΝΙΑΣ | Το Βήμα, ένθετο “Βιβλία”, Κυριακή 23 Δεκεμβρίου 2001
Ο «Παρατηρητής» έβγαινε καθημερινά στα Χανιά από το 1926 ως το 1936 και με σύντομα διαλείμματα από το 1941 ως το 1978. Στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο υπάρχουν τα φύλλα του δευτέρου εξαμήνου του 1930 και του πρώτου τριμήνου του 1932. Τη διεύθυνσή του κατά την πρώτη περίοδο είχε ο ιδιοκτήτης του Εμμανουήλ Μπακλατζής, διευθυντής αργότερα της «Αθηναϊκής» και βουλευτής.
Ο «Παρατηρητής», σύμφωνα και με τη διακηρυγμένη πρόθεση του διευθυντή του (φ. 1190), φιλοδοξεί να είναι εφημερίδα «εφάμιλλος των αθηναϊκών». Μετριοπαθώς βενιζελικός και ηπίως καθαρευουσιάνικος (με την αναπάντεχη εξαίρεση πρωτοσέλιδου άρθρου στο φ. 1092 με τίτλο «Γιατροί στο χωριό», σε ακραιφνή δημοτική και με γενναία δόση σοσιαλιστικού ρεαλισμού), αντλεί τη θεματολογία του κατά κύριο λόγο από την τοπική επικαιρότητα.
Τα μισά πρωτοσέλιδα άρθρα ή σχόλια αφορούν τοπικά ζητήματα, το 40% εθνικά, αλλά με ιδιαίτερο ενδιαφέρον για την κρητική κοινωνία, και το 10% διεθνή ή γενικού ενδιαφέροντος θέματα. Στην πρώτη σελίδα των φφ. 1148 και 1149 δημοσιεύεται άρθρο του Α. Παπαναστασίου με τίτλο «Η τακτική της κυβερνήσεως εις το ζήτημα της συγκεντρώσεως δημητριακών». Μια στήλη της τρίτης σελίδας φιλοξενεί σε συνέχειες τη Φόνισσα, «κοινωνικόν μυθιστόρημα του Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη». Διαφημίσεις ραδιοφώνων, πιάνων («Φόηερμπαχ, μοδέλλα 1930»), εξοχικών κέντρων, γιατρών ποικίλων ειδικοτήτων, ακτινολογικών εργαστηρίων κ.ο.κ. δίνουν μια έντονα αστική εικόνα των Χανίων. Ειδήσεις που αφορούν την κρητική επαρχία και την αγροτική ζωή υπάρχουν, ενώ όμως είναι περισσότερες, καταλαμβάνουν μικρότερη έκταση.
Το τετράστηλο «Από πρωίας εις πρωίαν» περιλαμβάνει χαρακτηριστικές ειδήσεις από τις επαρχίες της Κρήτης, κυρίως από το αστυνομικό δελτίο: ζωοκλοπές, απαγωγές νεανίδων, συμπλοκές, συλλήψεις και φόνους ληστών. Κατά κανόνα οι αναφορές αυτές είναι τηλεγραφικές, ενώ επεισόδια αστυνομικού χαρακτήρα, έστω και ήσσονος σημασίας, όταν έχουν λάβει χώρα μέσα στην πόλη των Χανίων, παρουσιάζονται και σχολιάζονται εκτενέστερα σε άλλα σημεία της εφημερίδας. Η σειρά πρωτοσέλιδων άρθρων με γενικό τίτλο «Γεωργικά» παρουσιάζει διάφορες καλλιέργειες («Η πατάτα», «Η αγκυνάρα» [sic]) με τρόπο εγκυκλοπαιδικό και επιμορφωτικό. Επίσης, εκτός από τις σύντομες στήλες «Κρητικές μαντινάδες» και «Κρητικές παροιμίες», δεν συναντάμε στον «Παρατηρητή» του 1930 στήλες τοπικής ιστορίας, λαογραφίας ή πορτρέτα διακεκριμένων ιθαγενών, κάτι που συνηθίζεται στον επαρχιακό Τύπο. Το 1932 εμφανίζονται οι στήλες «Κρητικά νάκλια» (από το τουρκικό nakli, παραδοσιακός), που υπογράφει η μις Λουλούδα, και «Απανωμερίτικα νάκλια», της Απανωμερίτισσας, χρονογραφήματα στην κρητική διάλεκτο.
Γενικά ο «Παρατηρητής» απευθύνεται κατά κύριο λόγο στους κρήτες αστούς. Δεν διακρίνεται για περισσό επαρχιωτισμό ή τοπικισμό, αντιθέτως παρακολουθεί την ελληνική και τη διεθνή επικαιρότητα με συνέπεια και εξετάζει τα τοπικά προβλήματα μέσα στα ευρύτερα συμφραζόμενα.
Shinecast's Blog 