Στη βιβλιοθήκη

Reality is not always probable, or likely.
—Jorge Luis Borges—

Φεύγω από τη δουλειά κατά τη μία το μεσημέρι να πάω στην ψαραγορά. Μητρόπολη-Βαρβάκειος, δέκα λεπτά, άντε τέταρτο. Αλλά με αυτή τη ζέστη. Όσο μπορώ πάω τοίχο τοίχο, διαλέγω τους ίσκιους. Ένα κιλό σαρδέλες, ένα ευρώ. Επιστροφή. Φτάνω κάθιδρος στο Ελληνικό Λογοτεχνικό και Ιστορικό Αρχείο και έχουμε διακοπή ρεύματος. Που σημαίνει όχι κλιματισμό, όχι ασανσέρ, όχι κρύο νερό, όχι κομπιούτερ, όχι τηλέφωνα κλπ. Δεν λειτουργεί καν το κουδούνι της εξώπορτας, κι αναγκαζόμαστε να την αφήσουμε ανοιχτή να μπάζει τη διαολεμένη ζέστη, που ύπουλα σκαρφαλώνει από το ισόγειο και καταλαμβάνει το υπόλοιπο κτήριο. Μαζευόμαστε όλοι στον πρώτο και καθόμαστε στο μεγάλο τραπέζι, σχεδόν αμίλητοι, στο υποτυπώδες ρεύμα αέρα που δημιουργείται ανάμεσα στα ανοιχτά παράθυρα. «Σε ζητά ένας ερευνητής», ακούω κάποια στιγμή. «Δεν έχουμε ρεύμα», ετοιμάζομαι να μουρμουρίσω. Σκέφτομαι όμως να ακούσω πρώτα το αίτημά του, μήπως θέλει κάτι που σίγουρα δεν έχουμε, μην ξανάρχεται τζάμπα ο άνθρωπος, κάτι που το ξέρω ότι δεν το έχουμε χωρίς καν να κοιτάξω τη βάση μας, που τώρα δεν μπορώ να την κοιτάξω γιατί είναι ηλεκτρονική και, είπαμε, δεν έχουμε ρεύμα. Μου λέει ότι θέλει την εφημερίδα «Σφαίρα», το φύλλο της 1/1/1913. Θυμάμαι απ’ έξω ότι η «Σφαίρα» είναι σχετικά πρόσφατο απόκτημα, σε τόμους πανβρώμικους, που δεν γράφουν ημερομηνία στη ράχη και τους έχουμε στο υπόγειο σε μια στοίβα, οριζόντια και ανάκατα, μέχρι να έρθει η σειρά τους να τους καταγράψουμε και, κυρίως, να βρούμε χώρο να τους τοποθετήσουμε με τρόπο που να είναι προσβάσιμοι και εύχρηστοι. Παρ’ όλα αυτά, κατεβαίνω στο υπόγειο. Δεν έχω τίποτα καλύτερο να κάνω, εξάλλου. Βρίσκω ψαχτά τον δρόμο μου στα σκοτάδια, στριμώχνομαι ανάμεσα στις σειρές μεταλλικών ραφιών που φτάνουν ώς το ταβάνι, που στενάζουν υπό το βάρος τόμων εφημερίδων, κουτιών με λυτά φύλλα, περιοδικών· στρίβω ανάμεσα στους διαδρόμους με τη σιγουριά της δεκαετούς εξοικείωσης. Διακρίνω στο βάθος φως· ένα μοναδικό παράθυρο που βλέπει στον ακάλυπτο, φωτίζει μια μικρή γωνιά του τεράστιου υπογείου. Το φως πέφτει λοξά πάνω στη στοίβα των τόμων της εφημερίδας «Σφαίρα». Από τις σκονισμένες σελίδες των τόμων, ξεπροβάλλουν πολυκαιρισμένοι σελιδοδείκτες που έχουν ξεμείνει από κάποιον παλιό ερευνητή, ίσως τον δωρητή της σειράς. Σκύβω και διαβάζω μερικές ημερομηνίες. Το μάτι μου τραβάει ένα χαρτάκι με ημερομηνία: «1/1/1913».

Η ιστορία είναι απολύτως αληθινή. Έλαβε χώρα χθες, 26/6/2012.